Eskişehir, Anadolu’nun kalbinde, tarih boyunca medeniyetlerin kesişim noktası olmuş bir şehir. Bugün, Yeni Papa’nın İznik’e yapacağı ziyaretin hazırlıkları dünya gündeminde yankılanırken, bu coğrafya bir kez daha tarihsel bir dönüm noktasını hatırlatıyor: 1097 yılında, Haçlılar ile Anadolu Selçuklu Devleti arasında gerçekleşen Dorylaion Savaşı.
(Fotoğraflar, yapay zeka tarafından oluşturuldu.)
Bu savaş, Haçlılar ile Selçukluların tarihte ilk kez büyük bir meydan muharebesinde karşı karşıya geldiği an olarak kabul ediliyor. Eskişehir’de, Dorylaion’un tozlu ovalarında yazılan bu destan, hem Anadolu’nun hem de küresel tarihin seyrini değiştirdi. Gelin, bu epik çarpışmayı Eskişehir’in merceğinden inceleyelim ve savaşın anısını yaşatacak bir öneriyle tarihe selam duralım.
Dorylaion savaşı: Anadolu'nun ilk büyük sınavı
1097 yazı, Anadolu için bir kırılma anıydı. Birinci Haçlı Seferi’nin dalgaları, Avrupa’dan Anadolu’ya ulaşmış, İznik’i Bizans desteğiyle ele geçiren Haçlı orduları, Kudüs’e giden yolda Anadolu içlerine doğru ilerliyordu. Karşılarında ise genç ve kararlı bir lider, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan vardı. Eskişehir yakınlarındaki Dorylaion, bu iki gücün kaderini belirleyecek bir sahne oldu.
Haçlı ordusu, yaklaşık 50.000-70.000 kişilik devasa bir güçtü. Taranto’lu Bohemond’un liderliğindeki Normanlar önde, Godfrey de Bouillon ve Raymond IV gibi liderlerin komutasındaki Franklar ve diğer birlikler ise geride ilerliyordu. Selçuklu ordusu ise I. Kılıç Arslan’ın emrinde, 6.000-10.000 hafif süvari ve atlı okçudan oluşan çevik bir kuvvetti. Sayısal dezavantajına rağmen Kılıç Arslan, Anadolu’nun coğrafyasını ve Türkmen savaş taktiklerini ustalıkla kullandı.
1 Temmuz 1097 sabahı, Dorylaion Ovası’nda savaşın ilk kıvılcımları çaktı. Kılıç Arslan, Haçlıların bölünmüşlüğünü fırsat bilerek Norman koluna ani bir pusu kurdu. Selçuklu atlı okçuları, ok yağmurlarıyla Haçlıları çevreledi, hareketli taktiklerle onları yıprattı. Bohemond’un birlikleri, bu baskın karşısında savunma çemberi oluşturarak direndi, ancak durum kritikleşti. Ta ki, Haçlıların ana ordusu yetişene kadar. Godfrey de Bouillon’un ağır zırhlı şövalyeleri, Selçuklu hatlarını yararak pusuyu bozdu. Sayısal üstünlük ve disiplinli Haçlı birlikleri karşısında Kılıç Arslan, ordusunu geri çekti.
Dorylaion, Haçlılar için bir zaferdi, ancak bu zafer pahalıya mal oldu. Selçuklular, yenilgiye rağmen pes etmedi. Kılıç Arslan, meydan savaşlarından vazgeçerek gerilla taktikleriyle Haçlıları Anadolu’da yıprattı. Dar geçitlerde pusular, su kaynaklarının kesilmesi ve lojistik yolların engellenmesi, Haçlıların Kudüs yolunu bir çileye dönüştürdü. Dorylaion, sadece bir savaş değil, Anadolu’nun direncinin ve Selçuklu ruhunun bir sembolü oldu.
Eskişehir'in tarihsel mirası
Eskişehir, Dorylaion Savaşı’nın geçtiği coğrafya olarak, Anadolu’nun Türk yurdu oluşunda kritik bir rol oynadı. Şehir, tarih boyunca Friglerden Romalılara, Bizans’tan Selçuklulara uzanan bir mozaikti. Bugün, Porsuk Çayı’nın serin suları ve modern şehir dokusuyla Eskişehir, bu tarihi mirası gururla taşıyor. Yeni Papa’nın İznik’e ziyareti, bu bölgenin Hıristiyanlık tarihindeki önemini bir kez daha hatırlatırken, Dorylaion Savaşı’nın anısı, Eskişehir’in Müslüman Türk kimliğinin kökenlerine işaret ediyor.
Ancak, bu tarihi olay, hak ettiği şekilde anılmayı bekliyor. Eskişehir, sadece sanayi ve kültür merkezi değil, aynı zamanda Anadolu’nun savunulduğu bir kale olarak da hatırlanmalı.
Dorylaion Anıt Parkı önerisi
Dorylaion Savaşı’nın anısını yaşatmak ve Eskişehir’in tarihsel mirasını dünyaya tanıtmak için, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ayşe Ünlüce’ye iddialı bir öneri sunuyorum: Dorylaion Anıt Parkı. Bu park, hem tarihsel bir saygı duruşu hem de turistik bir çekim merkezi olabilir.
ANIT VE HEYKELLER: Parkın merkezinde, I. Kılıç Arslan’ı at sırtında, okçularıyla pusuya hazırlanırken tasvir eden bir anıt heykel yer alabilir. Karşı tarafta, Haçlı şövalyelerinin kararlılığını yansıtan bir kompozisyon, savaşın iki tarafını da onurlandırır. Bu anıtlar, tarihin tarafsız bir anlatımıyla birleştirilmeli.
AÇIK HAVA MÜZESİ: Savaşın geçtiği alanı canlandıran bir açık hava müzesi, ziyaretçilere 1097’nin atmosferini yaşatabilir. Selçuklu ve Haçlı ordularının taktikleri, silahları ve günlük yaşamı, interaktif sergilerle anlatılabilir.
EĞİTİM VE KÜLTÜR MERKEZİ: Parkta bir kültür merkezi, Dorylaion Savaşı’nı ve Birinci Haçlı Seferi’ni detaylıca anlatan belgeseller, seminerler ve sergiler sunabilir. Özellikle genç nesiller, Anadolu’nun Türk yurdu oluş sürecini bu merkezde öğrenebilir.
REKREASYON ALANLARI: Yemyeşil bir park, yürüyüş yolları, seyir terasları ve piknik alanlarıyla, Dorylaion Anıt Parkı, sadece tarih meraklılarını değil, aileleri ve turistleri de çekebilir.
ULUSLARARASI TANITIM: Papa’nın İznik ziyareti gibi olaylar, bölgenin küresel ilgisini artırıyor. Dorylaion Anıt Parkı, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne aday gösterilerek uluslararası bir destinasyon haline gelebilir.
Bu proje, Eskişehir’in tarihsel kimliğini güçlendirecek, turizmi canlandıracak ve Dorylaion Savaşı’nın anısını gelecek nesillere taşıyacak. Belediye, sivil toplum kuruluşları ve tarihçilerle işbirliği yaparak bu vizyonu hayata geçirebilir. Dorylaion’un tozlu ovaları, bir kez daha tarihin sesini yankılatmalı.
Yeni Papa’nın İznik ziyareti, Anadolu’nun çok katmanlı tarihini bir kez daha gündeme taşıyor. Eskişehir, Dorylaion Savaşı’yla, bu tarihin en dramatik sayfalarından birine ev sahipliği yaptı. I. Kılıç Arslan’ın cesareti, Selçuklu direnişi ve Haçlıların kararlılığı, bu topraklarda bir destan yazdı. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin Dorylaion Anıt Parkı gibi bir projeyle bu destanı onurlandırması, sadece bir şehir için değil, tüm Anadolu için bir gurur kaynağı olacaktır.
Tarihe selam olsun!