“Havalı bakanlıklar kuruyoruz, havalı araştırmalar yapıyoruz, eylem planları yapıyoruz ama sonra bambaşka nedenlerden bunlar tıkanıyor. Önemli değil, biz kendi yolumuza devam edeceğiz” diyen Ünlüce, önce 40 milyon Euro’luk tramvay bütçesi aldıklarını, daha sonrasında projenin elektrikli otobüse dönüştürülerek bütçenin 10 milyona indirildiği ve nihayetinde Cumhurbaşkanlığı tarafından projenin iptal edildiğini söyledi.
Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Ayşe Ünlüce, Connect4Mobility ’25 konferansında yaptığı konuşmada şehrin ulaşım vizyonunu, yatırımlarını ve karşılaştıkları zorlukları anlattı. Panelde kendisine Eskişehir’le ilgili hayali sorulan Ünlüce, şehir kimliğini sahiplenmeye dayalı bir vizyon çizdi.
Kent kimliğiyle gurur duyulan bir şehir
Ünlüce, sözlerine Eskişehir’in gelecek hayalini anlatarak başladı:
“Bizim Eskişehir’le ilgili hayalimiz, herkesin kent kimliğiyle gurur duyduğu bir şehirde yaşamasını sağlamak. Bu gururu nasıl sağlayacağız? Şehrin en önemli sorunlarına odaklanarak. Bugün kentler hakikaten yaşaması çok zor yerlere dönüşüyor. Hani bir şiir var ya, ‘kentlerde dev yaşan öfkeler’ diye… İşte o öfkeyi yönetebilmek, ama aynı zamanda insanlara huzurlu ve konforlu bir şehir sunabilmek çok önemli. Bunun omurgasını da ulaşım oluşturuyor. Nasıl ki vücudumuzu omurgamız ayakta tutar, yürümemizi sağlar, işte şehirleri de ulaşım ayakta tutar.”
E-mobilite ve dijital çözümlerle sorunlara odaklanıyoruz
Eskişehir’de uzun süredir aynı sorunların gündemde olduğunu belirten Ünlüce, “Eskişehir’de yıllardır ilk 10 sorun, ilk 20 sorun diye sorduğumuzda yanıtlar aşağı yukarı hep aynı. İşte biz bu sorunları e-mobiliteyle, teknolojiyle, elektrikli araçlarla, yapay zekâ ve dijital çözümlerle nasıl kolaylaştırabiliriz, nasıl çözebiliriz, buna odaklanıyoruz. Çünkü aslında bugün geleceğin şehirlerini konuşuyoruz” dedi.
Adaletli yatırım kritik bir mesele
Türkiye genelinde 2030’da nüfusun %75’inin kent merkezlerinde yaşayacağının öngörüldüğünü hatırlatan Ünlüce, Eskişehir’in bu tabloyu şimdiden yaşadığını belirtti:
“Bizim zaten %90’ımız şehir merkezinde yaşıyor. Bu da bütün sorunların şehir merkezine odaklanmamızı zorunlu kılıyor. Ama elbette kırsalı da geri plana atmadan. Burada kritik olan şey adaletli yatırım. A noktasından B noktasına gitmek sadece ulaşım değil, aynı zamanda sosyal adaleti sağlamak. Ortalama bir kilometrelik yolun maliyeti 5 milyon lira. 20 kişinin yaşadığı bir köye 20 kilometre yol mu yapmalı, yoksa şehir merkezinde yaşayan 850 bin kişiye mi hizmet götürmeli? Bizim zorluklarımız biraz da buradan kaynaklanıyor.”
Altyapı ve çevre yatırımlarına önem veriyoruz
Ünlüce, altyapı çalışmalarına da değinerek, SCADA sistemlerinin etkin kullanıldığını vurguladı:
“Eskişehir güçlü bir içme suyu dağıtım şebekesine ve arıtma sistemine sahip. Atık konusunda da öncüyüz. 25 yıl önce vahşi depolama vardı, şimdi ileri teknoloji atık sistemimiz sayesinde sadece bertaraf değil, aynı zamanda enerji üretiyoruz. Bugün 45 bin hanenin elektriğini atıktan sağlıyoruz. Ayrıca çıkan ısıyla seralar kurduk, park ve bahçelerin çiçeklendirmesini de buradan karşılıyoruz.”
Tramvayla karbon salınımını azalttık
Şehrin tramvay sistemine ilişkin verileri paylaşan Ünlüce, “Tramvay sistemimiz 55 km’ye ulaştı, 47 tramvayla hizmet veriyoruz. 2004’ten beri elektrikli taşımacılık yapıyoruz. Sadece 2024’te 50 milyon yolcu taşıdık. Eğer bu yolcular lastik tekerlekli araçlarla taşınsaydı karbon salınımı çok daha yüksek olacaktı. Araştırmalar, bu taşımanın 60 milyon ton karbonmonoksit gazının atmosfere salınmasını engellediğini gösteriyor” dedi.
40 milyon Euro’luk tramvay kredisi onaylanmadı
Konuşmasında ulaşım yatırımlarında yaşanan finansman sorunlarını da anlatan Ünlüce şu ifadeleri kullandı:
“Fonlardan bahsetmişken, bunu şikayet gibi algılamayın. Beni tanıyanlar bilirler. Ben hiç şikayet etmem. Engelleniyoruz falan da demem. Tıkandığı noktada yeni bir yol çizer ve devam ederim ama şunu söylemek istiyorum: Biz, tramvay hatlarını çok önemsediğimiz için, 40 milyon euro’luk bir krediyle yolumuza devam etmek istedik. Tramvay, yolu yaparak ve yeni tramvaylar alarak. Sonrasında hatlarla ilgili bir problem çıktı ve biz bunu elektrikli otobüse çevirelim dedik. Bizim o dönemde 300’e yakın lastik tekerlekli aracımız vardı. Bunun 3’te 1’ini elektrikliye çevirelim dedik. Bu da Avrupa Yatırım Bankası tarafından kabul edildi. İl Bank’la yürüttüğümüz bir süreçti. Sonra dediler ki; siz bir anda toplu taşıma ağınıza bu kadar elektrikli otobüs katmayın. Bunun yönetiminde zorluk çekebilirsiniz. Kademeli geçin dediler, ona da eyvallah dedik. Bütçeyi 10 milyon Euro’ya indirdik ve 20 elektrikli otobüs dedik. Tabi bu söylediğim 6-7 yıllık bir süreç. Sonunda geldiğimiz noktada, 1 buçuk yıl Cumhurbaşkanlığı’nda bekledikten sonra onaylanmadı ve kaldı. Yani 6-7 yıllık çabamızın hepsi çöpe gitmiş oldu. Şikayet etmek için söylemiyorum ama bu kadar havalı bakanlıklar kuruyoruz, havalı araştırmalar yapıyoruz, eylem planları yapıyoruz ama sonra bambaşka nedenlerden bunlar tıkanıyor. Önemli değil, biz kendi yolumuza devam edeceğiz. Gerekirse kendi kaynaklarımızla yapacağız. Bir an önce lastik tekerli araçları toplu ulaşımda azaltmak için elimizden geleni göstereceğiz.”
Bisiklet ve yayalaştırma projeleri hız kazanacak
Bisiklet ve yayalaştırma projelerine ilişkin bilgiler de veren Ünlüce, “Mevcut 50 km’lik bisiklet yoluna 72 km daha ekleyeceğiz. Üniversiteler, şehir merkezi ve büyük parklar arasında kesintisiz ulaşım sağlayacağız. Velesbit Parkı’nı da bu amaçla açtık. Aynı zamanda yayalaştırmaya da önem veriyoruz. Zeytinoğlu Bulvarı’nı yayalaştırdık, turizme kazandıracağız” dedi.
